Monzonit
Monzonity to bogate w skalenie skały głębinowe, które zewnętrznie wyglądają podobnie do granitów jako skały średnioziarniste, ale geologicznie należą do odrębnej grupy (sjenity i monzonity). Jego nazwa pochodzi od grupy gór w Trentino, Włochy (Monzoni-Valacia).
Mikrostruktura i skład mineralny
Struktura monzonitów jest ziarnista, poszczególne części są średniej wielkości. Kolor zależy w każdym przypadku od występujących skaleni alkalicznych i może być zielonkawy lub brązowawy do czerwonawego oprócz zwykłego ciemnoszarego. Podobnie jak dioryt, monzonity zaliczane są do tzw. mezotypów (skał mezokratycznych lub mezokratesowych), czyli skał głębokich, które nie są ani szczególnie jasne, ani szczególnie ciemne w barwie.
W monzonicie, inaczej niż w sjenitach, dominuje udział skaleni plagioklazowych, skalenie alkaliczne występują w mniejszym stopniu. Ogólnie rzecz biorąc, udział skalenia w składzie mineralnym jest bardzo wysoki i wynosi zazwyczaj 80-100 %.. Do głównych składników klejnotów należą również kwarc i pianki, które występują w różnych proporcjach (kwarc do 20 %, pianki do 10 %) lub mogą być całkowicie nieobecne. W częściach wsadowych ciemne minerały stanowią zazwyczaj około 10 – 45 % składu mineralnego.
Jako składniki wtórne z monzonitem występują hornblenda, pirokseny i biotyt.
Formacja i występowanie
Monzonity, jako skały magmowe, powstają głównie w wyniku tzw. dyferencjacji magmowej, kiedy to magma poprzez zmianę swojego składu rozpada się na różne magmy cząstkowe. Jako skała głębinowa, monzonity nie powstają więc z pierwotnej magmy macierzystej, lecz z formy częściowej, która uległa już przemianie chemicznej.
Formacja zachodzi jako tzw. metasomatoza (przeobrażenie skały przez wyparcie skały wyjściowej przez gorącą, napływającą magmę).
Monzonity występują często w połączeniu z granitem i granodiorytem, na przykład we Włoszech w masywie górskim, od którego wzięła się ich nazwa, ale także w regionach południowych i w Południowym Tyrolu. Ważne wystąpienia znajdują się obok niego także jeszcze w południowej Norwegii, w Kanadzie, na Wybrzeżu Kości Słoniowej, w Iranie i w Nowej Południowej Walii (Australia). W Niemczech ważne miejsce występowania znajduje się w pobliżu Drezna (Plauenscher Grund).
Użyj
Jako kamień, który jest nie tylko wizualnie, ale i technicznie podobny do granitu, monzonity są używane do budowy dróg tak samo jak granit, a także nadają się jako kamień naturalny do wnętrz (blaty kuchenne, okładziny podłogowe, parapety, schody), a także jako kamień dekoracyjny na elewacje.
Najbardziej znane odmiany pochodzą z Włoch (Monzonite Verde, Sienite di Balma), stosunkowo szeroko znany jest również Khoransan Azur z Iranu.
Wniosek
Monzonit jest bardzo interesującym kamieniem, szczególnie wizualnie, i może być również stosowany w wielu miejscach, w których w przeciwnym razie użyto by granitu. Szczególnie nieco inne zabarwienia (zielonkawe, czerwonawe) mogą być bardzo dekoracyjne.